به نقل از «خبرگزاری برنا»

پیوند مداحی با موسیقی در ترازوی فقه/صدای خوش، شعر خوب، بعد آهنگ خوب

تاریخ انتشار: ۲۵ دی ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۸۴۷۷۳۷

صرف وجود جذابیت در هنری، توجیه گر حکم جواز تولید و ترویج آن هنر نمی گردد. جهت بررسی فقهی حرمت یا حلیت تولید و عرضه قطعات مرکب از مداحی با موسیقی باید سه عامل مخاطب، مداح و فضای مداحی مورد تحلیل قرار گیرد

به گزارش گروه فرهنگ وهنر خبرگزاری برنا؛ جمعی از مداحان و شاعران اهل‌بیت علیهم‌السلام در آستانه خجسته سالروز ولادت با سعادت حضرت فاطمه زهرا سلام‌الله‌علیها با رهبر انقلاب اسلامی دیدار کردند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

رهبر انقلاب در بخشی از سخنان خود در این دیدار تاکید کردند: مدّاحی اهل بیت علیهم‌السلام میراث ماست، میراث شیعه است. بله، معلوم نیست که کمیت و دعبل و سید حمیری مثلاً با آهنگ میخواندند، اما شعر میگفتند و شعر میخواندند و معارف اهل بیت را منتشر میکردند. شما مداحان آمدید این را تبدیل کردید به یک هنر مرکّب. مدّاحی امروز یک هنر ترکیبی است. هنر است؛ یعنی زیبایی است. هم زیبایی است، هم زیباسازی است. شما چند هنر را با هم جمع کردید، مجموع اینها میشود مدّاحی. صدای خوش، شعر خوب، بعد آهنگ خوب

مجید محمد زمانی پژوهشگر حوزه رسانه و افکار عمومی درباره  پیوند مداحی با موسیقی برای خبرگزاری برنا اینگونه می نویسد؛

صرف وجود جذابیت در هنری، توجیه گر حکم جواز تولید و ترویج آن هنر نمی گردد. جهت بررسی فقهی حرمت یا حلیت تولید و عرضه قطعات مرکب از مداحی با موسیقی باید سه عامل مخاطب، مداح و فضای مداحی مورد تحلیل قرار گیرد

ائمه اطهار در طول حیات با برکت خود به تجلیل جایگاه مداحی، به عنوان رسانه ای مهم برای انتقال معارف و مناقب اهل بیت، پرداخته اند.  امام صادق علیه السلام در روایتی در مورد ثواب روضه خوانی و در تجلیل مقام مداحی در عزای سید الشهدا (ع) فرموده اند:

اى اباهارون ! کسى که درباره امام حسین علیه السلام شعرى بگوید، گریه کند و ده نفر را بگریاند، براى همه بهشت را مى نویسند، و کسى که درباره امام حسین علیه السلام شعرى بخواند و گریه کند و پنج نفر را بگریاند، براى آنها بهشت را مى نویسند. و کسى که امام حسین علیه السلام را نزد او یاد کنند واز چشمان او باندازه پر مگسى اشک خارج شود، ثواب او به عهده خداى عزوجل بوده و براى او به کمتر از بهشت راضى نمى شود.[1]

مداحی، به عنوان هنر ستایشگری اهل بیت عصمت و طهارت سلام الله علیهم اجمعین ، در سده های مختلف تاریخ تمدن اسلامی، مورد توجه فرق اسلامی بوده است. در طول این قرون، اگرچه برخی از گروه ها جاهلانه یا خائنانه گاهی موجب انحراف محتوا یا قالب این هنر اصیل از مسیر صحیح آن شده اند، اما ارتباط مجالس اهل بیت با عالمان دینی و فقه جعفری، موجب جبران و اصلاح این انحرافات شده است، به طوری که می‌توان گفت اصول کلی مداحی اسلامی با در نظر گرفتن اقتضائات و نیازهای روز مخاطبین جامعه اسلامی، به دوران انقلاب اسلامی منتقل شده و اکنون وظیفه ماست تا از این میراث ارزشمند مراقب نموده و بدون انحراف، آن را به نسل آینده انتقال دهیم.

در عصر حاضر با ظهور مدرنیته و تحول در ساختارهای ارتباطی و رسانه ای، هنر مداحی دست خوش تحولاتی متفاوت قرار گرفته است. از جمله تحولات سال های اخیر می توان به استفاده برخی از مادحین از فضای استدیو برای خواندن و یا ترکیب آلات موسیقی با صدای مداحی جهت ساخت تولیدات هنری اشاره کرد. این تولیدات گاهی شامل ترکیب آلات موسیقی و ادعیه نیز شده که حتی از رسانه ملی نیز پخش می گردند.

 برخی از طرفداران این پدیده جدید، با اشاره به جذابیت این تولیدات رسانه ای جهت هدایت نسل جوان، ساخت این تولیدات را بلااشکال دانسته اند. اما باید دانست صرف وجود جذابیت هنری برای تبلیغ، حکم جواز برای تولید و ترویج را توجیه نمی سازد. بلکه باید ابتدا بررسی کرد که آیا اصلا شریعت استفاده از این وسیله را برای تبلیغ معارف اهل بیت مجاز دانسته است یا نه؟ از این رو نیازمند بررسی دقیق در ترازوی فقه هستیم. بنابراین سوالی که در اینجا مطرح می شود این است که تولید و پخش این محصولات هنری-رسانه ای که از ترکیب مداحی و آلات موسیقی ساخته می شود، دارای چه حکمی از منظر فقهی است؟

نگاهی به حکم اولیه مداحی

در ابتدا باید گفت با بررسی روایات پر شمار، حکم اولی هنر در فقه اسلامی در نگاهی جامع و فارغ از تعینات، استحباب است و گاه تا وجوب نیز این حکم ادامه می باید و در هیچ یک از عناوین پنج گانه(شعر، نقاشی، مجسمه سازی، غنا و موسیقی) که در فقه بحث می شود، حرمت به خود عنوان هنر تعلق نگرفته بلکه عنوان ثانویه ی حرمت، یا واسطه عروض بر هنر است یا واسطه در ثبوت(علیدوست، 1394). بنابراین مداحی به عنوان هنر ستایشگری اهل بیت، دارای حکم استحباب و یا وجوب است، مگر آنکه به واسطه ای از این حکم خارج گردد.

 

ملاک تعلق حکم حرمت

باید دانست ملاک در تعلق حکم حرمت برای یک هنر، اضلال مخاطب عن سبیل الله است، یعنی هر هنری خواه سخنرانی باشید یا مداحی و یا حتی حرف زدن معمولی اگر موجب اضلال و گمراهی مخاطب از مسیر حق شود، حرام می گردد (خامنه ای، 1398، ص 253). حال سوالی که باید مورد تحلیل قرار گیرد آن است که آیا عارض شدن آلات موسیقی بر مداحی و ساخت یک قطعه هنری نظیر کلیپ از آن، موجب ایجاد اثر اضلال در مخاطبین به واسطه شنیدن یا دیدن آن تولیدات می گردد یا نه؟

باید توجه کرد تاثیرات ناشی از یک پدیده ی هنری یا محتوای رسانه ای، ناشی از تعامل سه عامل موضوع هنری(شامل محتوا و فرم)، مخاطب و محیط مواجهه است. از برآیند و خروجی تعامل این سه عامل، تاثیر ضلالت یا هدایت بر مخاطب شکل می گیرد. اگر برآیند این تعامل موجب اضلال شناختی، گرایشی، حسی یا رفتاری مخاطب نگردد، ساخت و تولید این پدیده ی هنری یا رسانه ای بلا اشکال است، اما اگر برآیند این تعامل موجب ضلالت مخاطب گردد، تولید این آثار هنری یا رسانه ای جایز نمی باشد.

موضوع هنر مداحی ترکیبی از سه عامل شعر، سبک(کیفیت ادا شعر) و مداح است. اگر هر یک از شعر یا سبک یا خود مداح موجب انحراف و ضلالت شناختی، گرایشی، حسی یا رفتاری مستمعین گردد، این نوع مداحی حرام می گردد. به طور مثال خواندن شعر غلو آمیز در مورد مناقب اهل بیت یا استفاده از سبک های ترانه ای مورد استفاده در مجالس معصیت و یا خواندن مداحی که مقید به آداب ظاهری شریعت نیست، موجب اضلال مخاطب و موجب حرمت این نوع مداحی می گردد.  

رهبر معظم انقلاب پیرامون سهم شخصیت اخلاقی مداح در تاثیرگذاری هنر مداحی بر مخاطب می فرمایند:

  عزیزان من! مردم از صدای شما خوششان می‌آید، از شعر شما لذت می برند، از اجرای شما – چه در مدحتان، چه در مصیبتتان – دلهایشان تکان میخورد و اشک میریزند؛ اما به خود شما هم نگاه میکنند. اگر شما از لحاظ اخلاق، از لحاظ تدین، از لحاظ عفت، نمود تحسین‌آوری داشتید، همه‌ی آنچه را که عرض کردیم، به صورت مضاعف در مردم اثر خواهد کرد. اما اگر خدای نکرده بعکس شد؛ مردم نشانه‌ی تزلزل اخلاقی، نشانه‌ی عقب‌ماندگی از لحاظ اخلاق و رفتار و خدای نکرده عفت و این چیزها مشاهده کنند، اثر این هنرها و زیبائی‌هائی که در کار شما هست، از بین خواهد رفت؛ این را مراقب باشید. شما کسانی که در عرصه‌ی دین و معرفت و امور الهی دارید کار می‎‌کنید، خیلی باید مراقب باشید؛ مراقب اخلاق، مراقب پاکی زبان، پاکی دامان، پاکی دل، پاکی دست. خدای متعال به شما کمک کند(11/2/1392)

 

در کنار موضوع هنر مداحی، ویژگی های مخاطب و محیط مداحی نیز در کیفیت تاثیر مداحی مورد اهمیت است. به طور مثال سطح علمی یا فرهنگی مخاطب می تواند یک شعری را به گونه ای متفاوت فهم و تفسیر نماید، و یا مضامین اشعار مداحی، در محیط هیئات و یا خارج از آن محیط، به گونه ای متفاوت تفسیر و برداشت می گردد. بنابراین برای تاثیرگذاری صحیح هنر مداحی باید سه عامل موضوع مداحی، مخاطب و محیط(یا فضای) مداحی مورد توجه قرار گیرد.

با ذکر این مقدمات، در ادامه جهت بررسی فقهی حرمت یا حلیت تولید و پخش محصولات هنری مرکب از مداحی با آلات موسیقی، به بیان برخی ادله می پردازیم:

انحراف در تربیت عواطف و ذائقه حسی و  ایجاد گرایش به فرهنگ غربی در میان مخاطبین

در روایتی نبی اکرم می فرماید: اِقْرَءُوا اَلْقُرْآنَ بِأَلْحَانِ اَلْعَرَبِ وَ أَصْوَاتِهَا وَ إِیَّاکُمْ وَ لُحُونَ أَهْلِ اَلْفِسْقِ وَ أَهْلِ اَلْکَبَائِرِ فَإِنَّهُ سَیَجِیءُ مِنْ بَعْدِی أَقْوَامٌ یُرَجِّعُونَ اَلْقُرْآنَ تَرْجِیعَ اَلْغِنَاءِ وَ اَلنَّوْحِ وَ اَلرَّهْبَانِیَّةِ لاَ یَجُوزُ تَرَاقِیَهُمْ قُلُوبُهُمْ مَقْلُوبَةٌ وَ قُلُوبُ مَنْ یُعْجِبُهُ شَأْنُهُمْ .[2]

قرآن را با لحنها و آوازهاى عرب بخوانید و از لحنِ‌ بدکاران و اهل گناهان کبیره دورى کنید زیرا که پس از من مردمانى آیند که قرآن را چون خوانندگى و نوحه‌خوانى و رهبان مآبى در حنجره بچرخانند و از گلوگاه آنان نگذرد، دلشان وارونه است، و دل هر که از آنها خوشش آید هم وارونه است. اصول کافى / ترجمه کمره اى ;  ج ۶  ص ۴۲۹

با توجه به دلالت این روایت، باید سبک و کیفیت صوت قاری در خدمت و هماهنگ با محتوا باشد و نباید از سبک های غیر بومی برای حتی قرائت قرآن استفاده کرد، چرا که سبک و کیفیت آهنگ می تواند موجب ضلالت مخاطب حتی از مضامین دینی گردد.

امروزه در فرهنگ اهل کتاب، استفاده از موسیقی به همراه متن جهت تاثیرگذاری بیشتر بر مخاطب امری متعارف است. در حالی که در فرهنگ اسلامی، به کارگیری آلات موسیقی به همراه قرآن(متن مقدس) یک ضد ارزش محسوب شده و با ساحت مقدس این متون، ناسازگار است(خلوصی و دیگران، 1396).

در فرهنگ اسلامی، استفاده از آلات موسیقی برای اجرای آیین های دینی نیز امری نامتعارف و مخالف شأن آن در نزد عرف قلمداد می شود. در آیین سنتی مداحی، استفاده از موسیقی در مجالس هیئت وجود نداشته( مگر در دسته جات عزاداری آن هم با آلات خاص عزاداری نظیر طبل که خارج از بحث است) و همین مداحی سنتی، مورد تایید ائمه‌اطهار و سیره متشرعه بوده است. ترکیب آلات موسیقی با مداحی، پدیده ای جدید، غیر بومی و ناهماهنگ با ساختار سنتی آن است و می تواند موجب فراموشی مداحی سنتی گردد.

باید به این نکته توجه داشت که کارکرد هیئات و مجالس اهل بیت، علاوه بر رشد فکری مخاطبین، تربیت عواطف و ذائقه حسی مخاطبین نیز است. تولید قطعات مرکب از آلات موسیقی و مداحی چه در استدیو و چه در محیط هیئات، موجب انحراف در تربیت حسی مخاطبین و عادی سازی استفاده از آلات موسیقی در مجالس اهل بیت می گردد.

رهبر معظم انقلاب در مورد مسئولیت خطیر مداحان در تربیت و هدایت عواطف و احساسات جامعه می فرمایند:

جامعه‌ی مدّاح یک کار بزرگی بر عهده دارد و آن عبارت است از مدیریّت شادی و عزای جامعه؛ شما در حقیقت شادی‌های معنوی و عزاهای اساسی و قلبی و عمیق را مدیریّت میکنید، جهت میدهید، هدایت می‌کنید. آن جوامعی که این وضعیّت را ندارند، این مجالس را ندارند، این گریه‌ها را، این شادی‌ها را ندارند، این خلأ را احساس میکنند و بنده اطّلاع دارم یک ‌جوری میخواهند این خلأ را درست کنند، پُر کنند و نمی شود؛ این کار شما است. سنّت این کار هم مربوط به امروز و دیروز نیست؛ از زمان ائمّه (علیهم‌ السّلام) است. 26/11/1398

حتی اگر فرض کنیم بذاته این قطعات موجب انحراف تربیت عواطف و احساسات مخاطبین نگردد، از آنجا که اجرای آیین های دینی اسلامی(نظیر قرائت قرآن و اذان) همراه با آلات موسیقی نبوده است، تولید و ترویج قطعات مداحی به همراه موسیقی، موجب تضعیف فرهنگ اسلامی و ترویج فرهنگ غیر اسلامی و گرایش به فرهنگ غرب در حوزه‌ی اجرای آیین های دینی می شود، چرا که در فرهنگ اسلامی برخلاف فرهنگ اهل کتاب، اجرای آیین های دینی به همراه آلات موسیقی، امری نامتعارف و قریب به بدعت است. بنابراین تولید و پخش این قطعات از این منظر نیز، جایز نیست، چرا که ایجاد گرایش به غرب در مخاطبین، خود یک عامل مستقل برای وضع حکم حرمت در تولید و استفاده از آثار هنری و رسانه ای می باشد(خامنه ای، 1388، 506)

رهبر معظم انقلاب نسبت به عدم تقلید از فرهنگ غربی در مداحی خطاب به مادحین می فرمایند:

مداحی را به صورت یک کار صرفاً سطحی، شکلی، ظاهری در آوردن، آن را عبارةٌاخرای تقلید از یک کار مبتذل غربی قرار دادن، هیچ جائز نیست. این را توجه بکنند، بخصوص جوانها که توی این صراط وارد میشوند. هیچ اشکالی ندارد که از شعری با زبان مردم استفاده شود، لیکن با مضمون درست، با مضمون صحیح. اگر چنانچه مداح و خواننده ما و ستایش‌گر اهل بیت (علیهم‌السّلام) از کسانی که خودشان غرق در حیرت و بدبختی اند - وادی هنری غرب، بخصوص هنر موسیقی شان که به ابتذال کشانده شده - و در وادی حیرت و سردرگمی شیطانی و نه حیرت رحمانی هستند، این کار شریف و پاکیزه و مقدس را الگوگیری کرد، این کار ناسزاوار است؛ کار ناشایستی است(خامنه ای، بیانات 4/4/1387)

و یا ایشان در مورد پرهیز از عدم تقلید آهنگ مداحی از آهنگ های افراد بی دین یا فاسد، می فرمایند:

 نباید قالب مداحی با شیوه‌های هنری دیگر مخلوط شود و مثلاً شعری در مصیبت یا مدح اهل‌بیت در قالب ترانه‌‌ی فردی دور از دین و معنویت و غرق در فساد و مادیات خوانده شود29/12/1395.

آهنگ خوب به معنای تقلید از آهنگ موسیقی‌های لهویِ مضلّ عن سبیل اللَّه نیست؛ این را توجه داشته باشید. بعضی از آهنگها، آهنگهای بدی است، آهنگهای غلطی است، آهنگهای لهوی است؛ این را نباید به وادی حرفه‌ی مداحی و خواندن مداحی کشاند (3/3/1390)

 

تضعیف و تغییر جایگاه اجتماعی مداحی

به گفته والتر بنیامین باز تولید و تکثیر اثر هنری به واسطه فناوری های رسانه ای، موجب کاهش ارزش آیینی آن به کارکرد نمایشی شده و اصالت آن اثر را نزول می دهد(مهدی زاده، 1389).

محیط و بستر مواجهه با آثار هنری یا رسانه ای، عاملی مهم بر ایجاد یا تغییر تاثیر هدایت یا ضلالت آن محتوا بر مخاطب است. به طور مثال خواندن یک بیت عرفانی در مجلس وعظ و یا خواندن همان بیت در مجلس معصیت دو گونه برداشت و اثر متفاوت بر مخاطب ایجاد می کند. بنابراین مجلس، وضعیت، فضا و بستر عرضه هنر(مداحی) و محتوای رسانه ای نیز باید مورد توجه قرار گیرد(خامنه ای، 1398، 453 و269). چنانچه رهبر انقلاب در درس خارج غنا خود می فرمایند:

اگر فضا، فضای دینی است، فضای معنوی است، فضای گناه نیست، این آواز در آنجا لهوی نخواهد بود، فلایکون محرما، اما اگر فضا، فضای غیر دینی است، فضای لاابالیگری است، فضای فسق و فجور است، آنگاه این فضا تاثیر می گذارد در اینکه این آواز لهوی باشد(خامنه ای، 1398، 269)

قطعات مرکب از مداحی در بستر نواختن آلات موسیقی، شاید در ظاهر مرکب از دو جز موسیقی و مداحی باشد، اما مواجهه عرف با آنها، به عنوان "یک" قطعه آواز همراه با موسیقی است که کارکرد آن را متفاوت از قبل می کند، چرا که با ترکیب مداحی با موسیقی، مضامین اشعار و کلام مادحین، در فضا، جو و بستر صوت آلات موسیقی در نزد مخاطب تفسیر و معنا می گردد که تابع قواعد دنیای موسیقی است و عرف این پدید جدید را به عنوان یک قطعه آواز همراه با موسیقی به حساب می‌آورد و نه مداحی سنتی.

همچنین این قطعات موجب می گردد در نزد عرف، جایگاه مقدس و اثرگذار مداح در تربیت اجتماعی در حد یک آواز خوان تنزل یابد. این در حالی است که متون و آیین مقدس باید خود اصل قرار گرفته و به واسطه فضایی خارج اصل خود مورد تفسیر قرار نگیرند و همچنین خوانندگان متون مقدس نظیر قرّا و مادحین، نباید کاری انجام دهند که موجب کاهش شأن مقدس اجتماعی آنان و به تبع کاهش اثرگذاری آنان در تربیت معنوی اجتماعی گردد.

تولید و ترویج این قطعات جدید، موجب می گردد شأن مقدس مداحی در حد آواز خوانی و مداح در حد آوازخوان در نزد عرف تنزل و به تبع اثرگذاری آنان نیز در تربیت معنوی جامعه کاهش باید. و این کاهش شأن و اثرگذاری اجتماعی شعائر، مخالف با "تعظیم شعائر" است. تقدس زدایی و تضعیف شأن اجتماعی مداحی و جایگاه اثرگذار مداح، موجب تضعیف اثرگذاری رسانه مهم تشیع در تربیت معنوی جامعه و موجب تضعیف عزاداری سنتی مورد تایید ائمه اطهار و متشرعه می گردد. از این رو با توجه به روایت "باب یوهن به الحق"(روایت امام صادق(ع) در تحف العقول)، تولید و پخش این قطعات مرکب، از آنجا که موجب تضعیف شأن اجتماعی و کاهش اثرگذاری معنوی شعائر دینی می گردد، جایز نمی باشد.

رهبر معظم انقلاب در دیدار با مادحین در خصوص حفظ محیط مداحی و جایگاه مقدس مداحی می فرمایند:

"در محیط های مراسم مذهبی، مراقب باشید هیچ کاری که از حدود ضوابط شرع ممکن است بیرون برود، رخ ندهد؛ این را مراقبت کنید. محیط مدّاحی و خوانندگی دینی، یک محیط پاک و مطهّری است؛ نگذاریم آلودگی‌هایی که متأسّفانه در دنیای هنر در  بین مردمان بی قید و بی مبالات رواج پیدا کرده است، به محیط هنر اسلامی و مذهبی در محیط های مذهبی رسوخ کند و نفوذ کند؛ این را مراقب باشید. محیط، محیط پاکیزه، طیّب، طاهر، [همراه با] عفّت؛ این‌جور محیطی باید باشد محیطی که ما در آنجا معارف اسلامی را میخواهیم با زبان شعر بیان کنیم." 31/1/1393

 

ترویج موسیقی

تاثیرات برخاسته از مواجهه مخاطب با پدیده ی هنری یا محتوای رسانه ای، گاهی به صورت مستقیم و فوری ایجاد نمی شود، بلکه در طول زمان دارای تاثیرات انباشتی است. از این رو باید به تاثیرگذاری این پدیده ها در طول زمان توجه کرد.

حضرت آیت الله خامنه ای با اینکه اصل تعلیم موسیقی را بلا اشکال می دانند، اما ترویج آن را با اهداف عالیه نظام اسلامی در تعارض می دانند از این رو ایشان ترویج موسیقی با اقداماتی نظیر برگزاری نمایشگاه و گسترش آموزشگاه ها را به حکم ثانوی حرام دانسته و جایز نمی دانند، چرا که در زمان حاضر بخش لهوی موسیقی حرام بر حلال آن غلبه دارد(خامنه ای، 1388، 488-489). در زمان صادقین (علیهما السلام)  نیز کثرت روایات منع از غنا و آوازه خوانی به علت آن بوده که در زمان ایشان، جامعه اسلامی به سبب مجاورت با دنیای غرب و ترویج موسیقی حرام از طرف خلفای عباسی، در معرض انحراف اجتماعی بوده و ائمه اطهار تلاش می کردند تا از انحراف فرهنگی جامعه در این زمینه جلوگیری کنند.

 با توجه به این حکم، هر کاری که موجب ترویج موسیقی در جامعه گردد، نظیر همراه سازی هنر مداحی با آلات موسیقی، جائز نیست، چرا که ترکیب مداحی با آلات موسیقی، خواسته یا ناخواسته موجب شیوع و ترویج موسیقی می گردد. این پدیده علاوه بر خروج مداحی از مسیر سنتی آن، می‌تواند موجب ترویج و عادی سازی موسیقی در میان آحاد جامعه خصوصا جوانان مومن گردد.

کلام آخر

باید دانست بسیاری از تغییرات فرهنگی، تغییراتی آهسته و تدریجی هستند. شاید بنانهادن برخی از امور در ابتدا موجب ایجاد انحراف کمی از خطوط شریعت گردد، اما به مرور این زاویه انحراف بیشتر شده و مسیر اصلاح سخت‌تر می‌شود، از این رو، دین اسلام با صراحت در برابر آغاز و شیوع انحرافات می ایستد و همگان را از این کار نهی می کند. براساس روایت نبوی[3] اگر فردی، با انجام  و ترویج فعل حرامی آن را به سنت اجتماعی تبدیل کند، نه تنها وزر گناه خود بلکه وزر گناه ادامه دهندگان این مسیر نیز تا ابد به حساب بنیان‌گذاران و ترویج دهندگان آن نوشته خواهد شد.

استفاده از آلات موسیقی در محیط هیئات و یا تولید قطعات صوتی تصویری مرکب از مداحی و آلات موسیقی حتی به صورت زمینه کم رنگ، شاید در ابتدا انحراف کمی به نظر آید اما می تواند آغازگر انحراف بزرگتر گردد که ترویج دهندگان امروزی آن باید در پیشگاه خداوند حجت موجهی داشته باشند.

در پایان یادآوری این نکته ضروری است که نباید به صرف اینکه تولید آثار مرکب از مداحی و نواختن آلات موسیقی مورد پسند و علاقه مخاطبین است، حکم به ضرورت تولید این قطعات داد. گاهی منشا ضرورت تولید آثار متنوع هنری و رسانه ای، پاسخ‌گویی به نیازهای جدید عرف و اقتضائات جامعه است، اما گاهی منشا این ضرورت سازی، پاسخ گویی به امیال درونی انسان و تغییر عرف امروز جامعه اسلامی است. از این رو باید بین ضرورت برساخته و ضروت خود ساخته تفاوت قائل بود.

تولید آثار هنری از مجالس اهل‌بیت، تنها اگر در چارچوب وحریم فقه اسلامی باشد، موجب کسب رضایت الهی و حفاظت این میراث گران بها از امیال انسانی و انتقال سالم این امانت به نسل های آینده می گردد.

 

 

منابع

خامنه ای، سید علی، 1398، غنا (متن درس خارج فقه رهبر معظم انقلاب اسلامی)، انتشارات انقلاب اسلامی، تهران مهدی‌زاده، سیدمحمد. (1389). نظریه‌های رسانه، اندیشه‌های رایج و دیدگاه‌های انتقادی. چاپ اول. تهران: همشهری. خلوصی، داوود؛ ایروانی نجفی، مرتضی؛ پیروزفر، سهیلا، (1396)، واکاوی الحان ممدوح در کلام نبوی، پژوهشی در باره حدیث اقروا القرآن بالحان العرب، فصلنامه پژوهش های قرآنی، شماره 1، صص 149-120 علیدوست، ابوالقاسم، 1394، فقه هنر در دو نگاه جامعه و تعینات موردی، قبسات، سال بیستم

 

 

 

[1] . یا اباهارون من انشد فى الحسین علیه السلام شعرا فبکى و ابکى عشره کتبت لهم الجنه و من انشدنى فى الحسین علیه السلام شعرافبکى و ابکى . خمسه کتبت لهم الجنه و من انشد فى الحسین علیه السلام شعرا فبکى و ابکى واحدا کتبت لهما الجنه و من ذکر الحسین علیه السلام عنده فخرج من عینیه مقدار جناح ذبابه کان ثوابه على الله عزوجل و لم یرض له بدون الجنه .وسائل الشیعة ج 14 ص 595 باب 104

 

[3] . من سنّ سنة حسنه فله اجرها و اجر من عمل بها الى یوم القیامة و من سنّ سنة سیئه کان علیه وزرها و وزر من عمل بها .

هر کس سنت نیکی را بنیان نهد برای اوست پاداش آن و پاداش هر کس به آن سنّت تا روز قیامت عمل کند و هر کس سنت بدی را بنیان گذارد گناه آن و هرکس که به آن عمل کند بر دوش او خواهد بود

 

آیا این خبر مفید بود؟

نتیجه بر اساس رای موافق و رای مخالف

منبع: خبرگزاری برنا

کلیدواژه: موسیقی سریال مداحی اجرای آیین های دینی الحسین علیه السلام رهبر معظم انقلاب مداحی با موسیقی آلات موسیقی آلات موسیقی انقلاب اسلامی تولید و ترویج مجالس اهل بیت فرهنگ اسلامی ترویج موسیقی مراقب باشید موجب انحراف تولید و پخش مداحی مورد موجب تضعیف ائمه اطهار هنر مداحی قرار گیرد آثار هنری رسانه ای خامنه ای بر مخاطب سه عامل ی مداحی ی حرمت ی هنری

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.borna.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری برنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۸۴۷۷۳۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

حال موسیقی ایران خوب است

«به‌نظرم وضعیت موسیقی ما در حال بهبود است و البته این گفته من نیست و گفته خیلی از بزرگان حال حاضر موسیقی ایران است. » این بخشی از گفته‌های علیرضا طلیسچی، خواننده شناخته‌شده و پرطرفدار پاپ است که توانسته جایگاهش را با کنسرت‌هایی که برگزار می‌کند، تثبیت کند.

به گزارش ایسنا، به نقل از همشهری، تولید و پخش رئالیتی‌شوها، از «مافیا» گرفته تا «پدرخوانده»، در شبکه‌های نمایش خانگی داغ است و یکی از این برنامه‌ها که این‌روزها طرفداران قابل توجهی پیدا کرده، رئالیتی‌شو «زودیاک» است که با عنوان «شب‌های مافیا» بازی جذابی برای طرفدارانش پخش می‌کند. در این برنامه یک قاتل سریالی به نام زودیاک شهروندان و مافیای سیسیل را هدف قرار می‌دهد. در این برنامه محمد بحرانی نقش گرداننده بازی را بر عهده دارد.

 سریال «شب‌های مافیا: زودیاک» به کارگردانی محمدرضا رضائیان در سال‌۱۴۰۲ ساخته شده است. در فصل دوم این رئالیتی‌شو، فرزاد حسنی، دارا حیایی، جواد خواجوی، محیا دهقانی، متین ستوده، مجتبی شفیعی، علیرضا طلیسچی، سعید فتحی روشن، بهار قاسمی، مریم مؤمن، مهدی مهدی‌پور و امیرحسین هاشمی به هنرمندی پرداخته‌اند.
علیرضا طلیسچی یکی از خوانندگان شناخته‌شده و پرطرفدار پاپ است؛ خواننده‌ای که توانسته جایگاهش را با کنسرت‌هایی که برگزار می‌کند تثبیت کند. این خواننده پاپ که متولد۶۴ است، از میانه دهه۸۰ فعالیتش را به شکل رسمی آغاز کرد و تک‌آهنگ‌هایش طرفداران خاص خودش را دارد. طلیسچی در این گفت‌وگو از حضورش در برنامه «شب‌های مافیا» می‌گوید و در بخش‌های دیگری از این گفت‌وگو از وضعیت امروز موسیقی صحبت کرده است.

این روزها رئالیتی‌شوهای متنوعی در شبکه نمایش خانگی پخش می‌شود. چطور شد که در برنامه «شب‌های مافیا: زودیاک» شرکت کردید؟

از طریق تیم تولید به برنامه دعوت شدم و علاقه داشتم که ببینم چطور می‌توانم در این سناریو بازی کنم. من قبلا هم در یک شو، مافیا بازی کرده بودم، اما به‌نظرم «زودیاک» شیک‌تر است و پیچیدگی‌هایش بازی را برای بیننده جذاب‌تر می‌کند.

خیلی‌ها به برد و باخت در یک مسابقه اهمیت می‌دهند. برد و باخت برای شما چطور بود؟

شرکت در این برنامه بیشتر برایم جنبه سرگرمی دارد. این‌طور نگاه می‌کنم که با یک گروه خوب دور هم هستیم و هدفمان این است که برای بیننده‌های برنامه لحظاتی حال خوب ایجاد ‌کنیم که امیدوارم به چنین نتیجه‌ای رسیده باشیم.

اخیرا در نمایش خانگی، محصولاتی در حوزه‌های مختلف ورزش، موسیقی، مذهبی و... تولید شده است. از نظر شما، تولید برنامه‌های حوزه موسیقی مثل «صداتو» چه تأثیری بر ارتباط بیشتر مردم با موسیقی دارد؟
ساخت برنامه‌های خوب در این حوزه به ارتباط بیشتر مردم با موسیقی کمک می‌کند، اما اینکه این برنامه‌ها بتواند هنرمند بسازد مبحث دیگری است، چون یک خواننده هرقدر هم تخصصی وارد یک حوزه بشود، تا جو کار و فعالیت حرفه‌ای در فضای تولید و صحنه را تجربه نکند، به موفقیت نمی‌رسد. از نظر من، ورود به عرصه خوانندگی و فضای حرفه‌ای موسیقی کاملا نیازمند تجربه این واقعیت است. تمام این مسابقاتی هم که اخیرا تولید و پخش شده یکی‌دو چهره را به فضای موسیقی معرفی کرده، اما به لحاظ ایجاد سرگرمی برای مردم کاملا موفق ظاهر شده‌اند و اگر از این قبیل برنامه‌ها باز هم تولید شود، به فهم و درک بیشتر مردم از فضای موسیقی کمک قابل توجهی می‌کند.

پیشنهادی برای حضور در برنامه‌های موسیقی داشته‌اید؟

پیشنهاد داشته‌ام، اما علاقه نه، چون به‌نظرم در جایگاهی نیستم که بخواهم کسی را قضاوت کنم و اصولا هم موسیقی تا یک جایی به‌صورت علمی و پایه آموختنی است و از آن به بعدش دیگر سلیقه‌ای می‌شود. پس قضاوت کردن راجع به صداها را باید به مردم بسپاریم.

این روزها بازار کنسرت‌های پاپ داغ است. درست است که موسیقی کشور افت و خیزهای زیادی دارد و با مشکلات خاص خودش دست و پنجه نرم می‌کند، با این حال اوضاع این روزهای موسیقی کشور چطور است؟

به‌نظرم وضعیت موسیقی ما در حال بهبود است و البته این گفته من نیست و گفته خیلی از بزرگان حال حاضر موسیقی ایران است. موسیقی ما در سال‌های اخیر دچار تحولات عجیب و غریبی شد که بخشی از این تحولات مثبت بود و بخشی هم منفی. خوشحالم که با ورود هنرمندان حرفه‌ای‌تر و صداهای قشنگ‌تر و احساس بیشتری که در کارها وجود دارد موسیقی دارد از آن حالت قبلی بیرون می‌آید و خودش را ترمیم می‌کند.

برویم سراغ مسئله‌ ترند شدن برخی از قطعه‌های موسیقی مثل قطعه «پاقدم» که اخیرا بسیار شنیده و معروف شد. چه می‌شود که یک کار این‌طور دیده و شنیده و پرطرفدار می‌شود؟
بخش زیادی از این اتفاق مربوط به تجربه است و بخشی هم سلیقه و هوش بازار. ولی در نهایت کارها را مردم برجسته می‌کنند، یعنی اگر مردم کاری را دوست داشته باشند، آن کار به موفقیت بزرگی می‌رسد. «پاقدم» یک قطعه موسیقی دهه شصتی است که در آن استانداردهای ضبط موسیقی آن دوران کاملا رعایت شده و فکر می‌کنم جدا از تنظیم و میکس و مستر خوب امیربهادر دهقان، شعر و ترانه و ملودی هم خیلی به کارهای آن دهه نزدیک است.

شما در قطعه‌های معروفتان هم سبک شاد دارید و هم قطعه‌های احساسی و غمگین. تمایل مردم بیشتر به شنیدن کدام یک است؟

اگر به تاریخمان رجوع کنید، می‌بینید که مردم ما پر از غم و غصه بوده‌اند و طبیعتا تمایلشان به آهنگ‌های شاد بیشتر است. در کنسرت‌ها هم همین‌طور است. وقتی یک پدر بودجه مشخصی برای خانواده‌اش کنار می‌گذارد تا در کنسرت شرکت کنند، دلش نمی‌خواهد که مجددا در فضای غمگین قرار بگیرند. بنابراین تمایلشان به شنیدن و همراهی در خواندن آهنگ‌های شاد بیشتر است. البته از قدیم موسیقی شاد نسبت به موسیقی غمگین بیشتر شنونده و طرفدار داشته است.

این روزها مدام نام خواننده‌های جدیدی را می‌شنویم که در فضای مجازی معرفی می‌شوند. یا گاهی روی بیلبوردها تبلیغ کنسرت خواننده‌هایی را می‌بینیم که خیلی‌ها نمی‌شناسندشان. این افزایش ورود به عرصه خوانندگی اتفاق مثبتی است یا منفی؟

ما خوانندگانی داشته‌ایم که با یک قطعه روی صحنه آمده‌اند و بقیه قطعه‌هایشان حالت مکمل همان یک قطعه را داشته. از آن طرف هم هنرمندی داشته‌ایم که با هر قطعه جدید مخاطبان بیشتری را جذب کرده‌ و به‌تدریج معروف شده‌است. در هر صورت، دیده شدن یک اثر هنری و محبوب شدن هنرمند به مردم بستگی دارد.

به تجربه حوزه‌های هنری دیگر مثل بازیگری هم فکر می‌کنید یا پیشنهادی داشته‌اید؟

من یک‌بار این را تجربه کردم و متأسفانه بازخورد خوبی از این کار نداشتم، به خاطر اینکه تیم تولید آن کار تیمی که فکر می‌کردم نبود. البته بازیگران و بقیه عوامل همه خوب بودند، اما تجربه خوبی برای من نبود و ترجیح می‌دهم که فعلا دوباره آن فضا را تجربه نکنم و در کار خودم پیش بروم، هرچند از آینده‌ و تصمیمات بعدی‌ام خبر ندارم.‌


رئالیتی‌شوها توانسته‌اند تا اندازه ای شبکه نمایش خانگی  را متحول کنند

در چند سال اخیر پلتفرم‌ها به کاربران امکان می‌دهند فیلم‌ها و سریال‌ها را به‌صورت آنلاین تماشا کنند و به‌سرعت به رقیبی برای تلویزیون تبدیل شده‌اند.
یک مقایسه ساده در تولیدات و سریال‌های پخش‌شده در ابتدای سال۱۴۰۳ تا امروز میان پلتفرم‌های نمایش خانگی و تلویزیون نشان می‌دهد تلویزیون با وجود آنکه نسبت به سال گذشته با کم‌کردن حساسیت‌هایی سعی در جذب هنرمندان و چهره‌های مطرح کرده اما باز هم بازی را در زمین رقابت با پلتفرم‌های پخش نمایش خانگی واگذار کرده است.
این روزها تولید رئالیتی‌شوها و برنامه‌های مسابقه که در شبکه نمایش خانگی ‌تولیدشده، توانسته جذابیت زیادی برای مخاطب امروز به‌وجود بیاورد، مخاطبی که تنها با تماشای سریال و فیلم نمی‌تواند اوقات فراغت خود را پر کند.  بنابراین از یک‌سو پلتفرم‌های گوناگون در شبکه نمایش خانگی در بیشتر سریال‌های خود توانسته‌اند با تمرکز بر جذابیت‌های داستانی و استفاده درست از ستارگان سینما و تئاتر تولیدات جذابی را پیش روی مخاطب بگذارند و از سوی دیگر با تولید و پخش برنامه‌های مختلف نشان داده‌اند توجه به ذائقه مخاطب برایشان مهم است و در بخش‌هایی موفق شده‌اند.
 البته دامنه صنعت سرگرمی ‌آنقدرگسترده است که ما در تلویزیون ‌یا حتی شبکه نمایش خانگی هنوز نتوانسته‌ایم رقابتی با برنامه‌های خارجی داشته باشیم. با این حال، برخی از این برنامه‌ها توانسته‌اند آنقدر جذاب باشند که تماشاگران فصل‌های آن را دنبال می‌کنند.
VOD‌ها طیف گسترده‌ای از فیلم‌ها و سریال‌ها را از سراسر جهان به کاربران ارائه می‌دهند. این امر به‌معنای انتخاب بیشتر برای بینندگان و رهایی از محدودیت‌های برنامه‌های روتین است.
نمی‌توان منکر این موضوع شد که پلتفرم‌های نمایش خانگی با ارائه فرصتی جدید برای پخش فیلم‌ها و سریال‌های ایرانی، به افزایش تولید محتوای داخلی در این کشور کمک کرده‌اند. این امر منجر به ایجاد شغل‌های جدید و رونق صنعت سرگرمی ایران شده است.
VOD‌ها در حال حاضر نقش مهمی در صنعت سرگرمی ایران ایفا می‌کنند و ظرفیت این را دارند که در آینده نقش مهم‌تری ایفا کنند. با رفع چالش‌های موجود، VOD‌ها می‌توانند به گزینه‌ای محبوب‌تر برای سرگرمی در ایران تبدیل شوند و به‌طور قابل‌توجهی بر نحوه تماشای فیلم و سریال توسط مردم ایران تأثیر بگذارند.‌

انتهای پیام